Istoria
Uesca poseye en a suya istoria milenaria un tresoro propio que queda reflexau en as suyas carreras, as suyas restas arqueolochicas, os suyos molimentos e o suyo patrimonio en cheneral. D'a suya esplendor nos fabla a ibera Bolskan, zentrada en lo que güe ye o Casco Antigo, que encuñó a moneda con o chinete, a fegura d'a cual permanexe en l'actualidat en o escudo d'a ziudat.
Fue lugar de residenzia de Quinto Sertorio, en epoca d'a romana Osca, que establió un senau de treszientos miembros e una academia, chermen d'a Unibersidat Sertoriana, primera unibersidat española, que se mantenió ubierta dica 1845. Os visigodos dexón en Uesca escasa rastro, estando dominaus por os musulmans, que la baltizón como Wasqa e lebantón as actuals murallas, as restas d'as cuals encara se conserban en parte, a causa de l'ostigamiento a o que fuen somesas por os guerrers d'o norte. O más conoxiu, Roldán, dexó impronta d'a suya leyenda en as zercanías de la ciudad, en o famoso Salto que preside o suyo orizón.
Zaga a batalla d'Alcoraz, en que o exerzito cristiano salió bictorioso, con "aduya" de San Chorche, o rei Pietro I reconquistó Uesca en 1096. A ziudat mediebal fue corte reyal en o palazio que actualmén alberda o Museu Arqueolochico Probinzial, lugar asoziau de bez a os feitos que reconta a famosa leyenda d'a Campana de Uesca, que tenió como protagonista a o rei Ramiro II, o Monche.
D'epoca mediebal data a Ilesia e Claustras romanicos de San Pietro o Biello e a Seu, d'estilo gotico. En aquellas embueltas, fue creada a Unibersidat de Uesca (1354, suprimida en 1845).
|
|
|
|
| Sala d'a campana
|
Retablo d'a Seu
|
Claustras de San Pietro
|
O renaximiento s'amuestra en Uesca en edefizios como o d'a Casa d'a Billa e en molimentos como o retablo d'a Seu, soberbia obra escultorica realizada en alabastro por Damián Forment. Uesca conta con importans manifestazions d'arte sacro d'o barroco español en a Basilica de San Lorién, patrón d'a ziudat, e en as Ilesias de Santo Domingo e San Bzién. D'o sieglo XVII conserbamos o legau d'os Lastanosa, mezenas de Baltasar Gracían.
En o sieglo XIX Uesca esdebinió capital d'a probinzia e s'ubrió a o progreso d'o ferrocarril (1864,) combertiu en internazional en 1928 con a construzión d'o túnel de Canfranc.
O sieglo XX definió o debuxo d'os Cosos, os Porches de Galicia e a construzión d'edefizios modernistas como o Casino u a Deputazión Probinzial, dexando beyer l'aspecto actual d'a nueba ziudat.